SEKİZİNCİ BAP
Yenilecek ve içilecek şeyler ile kullanılacak bazı maddeler
Madde 181 – Bütün gıda maddeleriyle umumi sıhhate taalük edip (183) ncü maddede envaı zikredilen eşya ve levazım, Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletinin teftiş ve murakabesine tabidir. Belediye teşekkül etmiş olan mahallerde bu murakabe vekaletin bu kanun dairesinde ıstar edeceği nizamnamelerle talimatlara tevfikan belediye tarafından ve belediyelerin bulunmadığı yerlerde vekalet sıhhi teşkilatına mensup memurlar tarafından icra edilir.
Ek fıkralar – (22/9/1983 – 2890/1 md.)
Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı belediyelerin bu teftiş ve murakabe hizmetlerini sürekli kontrol edebileceği gibi, lüzum gördüğü yerlerde veya lüzum görülen işlerde doğrudan doğruya teftiş ve murakabe etmek üzere memur görevlendirir.Gerektiğinde gıda maddeleri ile 183 üncü maddede sayılan eşya ve levazımın bakanlıkça tespit edilecek laboratuvarlarda tetkikini sağlar.
Gıda maddelerinin kaynakta kontrolü esasları, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca altı ay içinde hazırlanıp Resmi Gazete’de yayımlanacak yönetmelikle düzenlenir.
Madde 182 – Bu kanunda zikredilen gıda maddelerinden maksat, olduğu gibi veya herhangi bir muameleye tabi kılındıktan sonra insanlar tarafından ne şekil ve ne surette olursa olsun yenilip içilmeğe mahsus maddelerdir. Hastalıkların tedavisinde kullanılan mevat hususi hükümlere tabidir.
Madde 183 – Umumun istimaline mahsus olupta murakabeye tabi olan eşya ve levazım aşağıda sayılanlardan ibarettir:
1 – Gıda maddelerinin istihsali, ihzarı ve vezni ve muhafazası ve sevki için kullanılan bilumum eşya ve zarflar.
2 – Cilt, saç, tırnakların temizlenmesi, boyanması ve güzelleştirilmesi için kullanılan maddeler ve bütün sabunlar.
3 – Oyuncaklar, duvar kağıtları, mumlar ve sun’i nebatat.
4 – Gıda maddelerine karıştırmağa mahsus boyalar.
5 – Umumun istimaline mahsus ve yukarıda zikredilen maddelere benzer mahiyette olup İcra Vekilleri Heyetince tayin ve ilan edilecek maddeler.
Madde 184 – Bütün yenilecek, içilecek şeyleri, bunları yiyen ve içenin sıhhatini hafif veya ağır surette bozacak şekilde istihsal, imal ve muhafaza ve ticarete sevketmek veya tağşiş, taklit veya tağyir etmek ve yahut bu nevi gıda maddelerini satılığa çıkarmak, satmak üzere nezdinde bulundurmak ve satmak memnudur.
Madde 185 – 183 üncü maddede zikredilen eşya ve levazımı bunların gerek evsaf ve terkibi ve gerekse nezafetsizliği dolayısiyle kullananların sıhhatini az veya çok ihlal edecek surette muhafaza veya sevketmek veya bu nevi eşya ve levazımı satmak üzere nezdinde bulundurmak, satılığa çıkarmak veya satmak ve yahut gıda maddelerine ait olduğu herkesçe malüm ve üzerinde buna dair alamet mevcut bulunan kaplar derununa muzır ve zehirli maddeler koyarak satılığa çıkarmak memnudur. (1)
Madde 186 – Halkı aldatmak üzere gıda maddelerini ve 183 üncü maddenin ikinci fıkrasında mezkür eşyayı taklit veya tağşiş etmek veya mahlütluğunu ve bunun nisbetini bildirmeyerek taklit veyahut mağşuş gıda maddelerini satmak üzere nezdinde bulundurmak, satılığa çıkarmak ve satmak memnudur.(1)
Madde 187 – Gıda maddelerini yanlış unvan ve vasıflarla veya halkın aldanmasını mucip olabile- cek alametlerle ticarete çıkarmak, satmak üzere nezdinde bulundurmak ve satmak memnudur. (1)
Madde 188 – Boyalarla muzadı taaffün maddeleri gıda maddelerine karıştırmak veya bu nevi şeyler karışmış gıda maddelerini satılığa çıkarmak, satmak ve satmak üzere nezdinde bulundurmak memnudur. Sıhhat ve İçtimai Muavenat Vekaletince bu nevi boyalar ve muzadı taaffün maddelerden zararsız olanların ne gibi şeylere ve ne miktarda ilave edilebileceğini ve boyalarla muhafaza maddelerine ilavesi memnu olan gıdaları mübeyyin bir liste neşrolunur. (1)
Madde 189 – Gıda maddelerini tağşiş ve taklide yarıyan maddelerin ithal ve satışını men’e veya bunların ithal, imal ve satışı hakkında bazı kayıtlar vaz’ına Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletinin teklifi ile İcra Vekilleri Heyeti salahiyettardır.
Madde 190 – Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletinin göstereceği lüzum üzerine bazı nevi gıda maddeleri veya kablar üzerine Türkçe lisaniyle bunları imal veya ticarete sevkedenlerin ismi ve yapıldığı tarih ve evsafı ve envaı ve sıklet veya adedi yazılmak mecburidir.
Madde 191 – Gıda maddelerinin ihzar veya imal ve muhafaza edildiği veya bunların ambalajı yapıldığı ve satıldığı mahaller ve nakledildiği vasıtalar sıhhi şartları haiz ve temiz olmalıdır. Bu mahaller aynı zamanda ikamet ve sair beyti ihtiyaçlar hususunda kullanılmayacağı gibi gıda maddelerinin sıhhi vasıflarını herhangi bir suretle ihlal edebilecek sair işlere tahsis veya civarında sıhhate muzır yerler bulundurulması memnudur. Böyle bir vaziyet hudusunda kanuni takibat yapılacağı gibi böyle yerlerde gıda maddeleri ihzar ve imal ve muhafaza edilmesine mümanaat olunur.
Madde 192 – Yenilecek, içilecek şeylerle kullanılacak eşyanın murakabesiyle muvazzaf makamlara mensup memurlar veya bunlar tarafından irae edilecek mütehassıslar, umuma satılmağa mahsus yenilecek ve içilecek şeylerin istihsal, imal, ihzar ve veznedildiği veya ambalajı yapıldığı veyahut satıldığı ve kullanılacak eşya ve levazımın depo edildiği mahalleri ve bu işlere mahsus alat ve vesaiti munhasıran iş zamanlarına tesadüf etmek şartiyle teftiş ve muayene için nümune almağa veya talep etmeğe salahiyettardır. Alınan nümuneler teftiş edilen mahallin sahibi veya vekili ve teftiş eden memur tarafından mühürlenerek bir kısmı orada bırakılır, bir kısmı tahlile gönderilir. Muhtelif işlerle iştigal eden ticaret erbabına ait mahallerde teftişat yalnız gıda maddeleriyle kullanılacak
eşya ve levazımın bulunduğu mahalde yapılır.
————————
(1) Bu hükmün uygulanmasında ek 3 üncü maddeye bakınız.
Madde 193 – Safiyetinden şüphe edilerek tetkik ve tahlil edilmek üzere nümune alınan gıda maddelerinden lüzumu görülenlerin nihayet bir hafta zarfında yapılacak tahlil neticesine kadar satılmasına mümanaat olunur ve mühür altına alınabilir.
Madde 194 – Sokaklarda, pazar yerlerinde seyyar olarak gıda maddeleri ve 183 üncü maddede zikredilen eşya ve levazımı satanların sattıkları eşya dahi teftişe tabi olup bunlardan lüzumuna göre nümune alınabilir.
Madde 195 – 192 nci maddede zikredilen mahallerin sahipleri veya vekilleri veya bunlar namına işlere nezaret eden memurlar veyahut umumi mahallerde gıda maddeleri ve kullanılacak eşya satan seyyar esnaf alakadar memurların teftişlerini ve nümune almalarını kolaylaştırmağa ve kendilerine istedikleri izahatı vermeğe mecburdurlar.
Madde 196 – Teftiş yapan memurların vakı teftişlerine ait olmak üzere merbut oldukları makamlara tevdi eyliyecekleri raporlarla kanuna muhalif hallerin ihbarı müstesna olmak üzere teftişleri esnasında muttali oldukları malümatı ve bazı gıda maddelerinin ihzar tarzlarına dair sanat esrarını ifşa eylemeleri memnudur.
Madde 197 – Bu kanunun mer’iyeti tarihinden itibaren beş sene zarfında her mahallin belediyesi o yerin ihtiyacına muvafık vüs’atte Dahiliye ve Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletlerince ve şeraiti ile beraber yapılacak bir nizamnamenin göstereceği tiplerden birisini kabul ederek bir mezbaha inşa ettirecek veya mevcut olanı bu esasa göre ıslah eyleyecektir.
Madde 198 – Hayvanların ve etlerin mezbahalarda muayeneleri hususi kanuna tevfikan yapılır.
Madde 199 – Her gıda maddesi ile bu kanunda zikredilen kullanılacak eşya ve levazımın ayrı ayrı hususi vasıflarını ve bunların ne gibi ahvalde bozulmuş, taklit veya tağşiş edilmiş addedilebileceğini ve tahlil için alınacak nümune miktarını gösterir bir nizamname Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletince tanzim olunacaktır.